SPRAWOZDANIE
z realizacji PROGRAMU ODDZIAŁYWANIA KOREKCYJNO- EDUKACYJNEGO DLA OSÓB STOSUJĄCYCH  PRZEMOC

Miejsce realizacji: Punkt  Interwencji Kryzysowej przy PCPR w Myszkowie
Terminy realizacji programu: od 26 stycznia do 28 grudnia 2011 r.
Realizator: Irena Kapuśniak
Kwalifikacje realizatora:
Studia wyższe magisterskie – dzienne w zakresie pedagogiki, specjalność: pedagogika pracy
4 letnie Studia podyplomowe kwalifikacyjne z Psychologii Kryzysu i Interwencji Kryzysowej / Uniwersytet Jagielloński w Krakowie 2005 r./
Specjalista Terapii Uzależnień /Certyfikat SP/0615/2011 Krajowego Biura do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii/
4 letnie szkolenie warsztatowo – superwizyjne z zakresu pracy z rodziną z uwzględnieniem podstaw systemowej terapii rodzin / Centrum Pomocy Rodzinie w Warszawie 1996 r./
Studium Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie / Instytut Psychologii Zdrowia PTP w Warszawie 2000 r./
Terapia osób stosujących przemoc/ Ośrodek Psychoterapii Psychodynamicznej Kraków 1999 r./
Praktyk Neurolingwistycznego Programowania / Instytut Neurolingwistyki w Warszawie 1999 r./
Szkolenie „Praca psychologiczna z ofiarami przemocy w rodzinie” /PARPA Warszawa 2006 r./
Szkolenie „Zachowania samobójcze dzieci i młodzieży – sposoby postępowania i metody pracy” – Fundacja ETOH / Warszawa 2009/
Szkolenie : „Wywiad motywujący w terapii uzależnień” / Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii Warszawa 2010/
Udział w 11 Konferencjach organizowanych przez PARPA i Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie  „Niebieska Linia” IPZ
Udział w zajęciach seminaryjno-warsztatowych prowadzonych przez prof. Jerzego Melibrudę, prof. Wiktora Osiatyńskiego, Luisa Alarcona, Kevina Browna, Marshalla B. Rosenberga, Agnieszkę Rusińską, Piotra Wojnowskiego dotyczących pracy z osobami stosującymi przemoc
Ilość zrealizowanych godzin: 115
Adresaci programu: 27 osób pełnoletnich  stosujących przemoc fizyczną, psychiczną, seksualną wobec partnerów,  3 osoby  niepełnoletnie stosujące przemoc rówieśniczą i przemoc wobec rodzica/matki/.
Ilość uczestników: 30 osób
Dane statystyczne osób korzystających z pomocy psychologicznej w ramach realizacji oddziaływania korekcyjno- edukacyjnego dla osób stosujących  przemoc
Płeć klientów:
Kobiet  - 6
Mężczyzn  - 24
Wiek klientów
do 18   lat - 3 osoby
18-38  lat  - 20 osób
39 - 60 lat - 7 osób
Stan cywilny
Mężatka/żonaty – 18
Kawaler/panna  - 7
Konkubin   - 2
Rozwiedziony/- a  - 3
Wykształcenie:
Gimnazjalne  - 4
Zawodowe  -  21
Średnie techniczne  - 5
Status materialny:
Niski – 12
Przeciętny  - 16
Powyżej przeciętnej – 2

Sposób rekrutacji do programu:
12 zgłoszeń Komendy Powiatowej Policji w Myszkowie / uruchomiono wobec sprawców Niebieską Kartę – procedurę interwencji służb w sprawach przemocy w rodzinie/
1 zgłoszenie – Sąd Rodzinny w Myszkowie
3 zgłoszenia – Kurator Sądowy
5 zgłoszeń – pracownik socjalny PCPR w Myszkowie
2 zgłoszenia – pracownik socjalny Ośrodek dla Osób Bezdomnych  w Myszkowie
2 zgłoszenia – pracownik socjalny  Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Koziegłowy
5 zgłoszeń – osobista decyzja podejmowana w związku z kontaktem z  instytucjami i organizacjami zajmującymi się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie
Główne cele Programu:

- działania psychoedukacyjne ukierunkowane na zmianę zachowań i postaw osób stosujących przemoc,
- zmniejszenie ryzyka dalszego stosowania przemocy ,
- zwiększenie zdolności do samokontroli agresywnych zachowań i do konstruktywnego współżycia w rodzinie i grupie społecznej
- wzmocnienie osób stosujących przemoc aby były w stanie radzić sobie z trudnymi sytuacjami w sposób pozaprzemocowych
- stwarzanie warunków sprzyjających podejmowaniu bardziej konstruktywnych postaw wobec siebie, innych ludzi, życia

Założenia wyjściowe (merytoryczne) Programu
1.  Przemoc domowa jest wyuczonym zachowaniem, które przynosi zyski i straty dla sprawcy.
2. Przemoc domowa jest tolerowana i wzmacniana przez postawy i poglądy wielu ludzi i często zakorzeniona jest we wzorcach postępowania przekazywanych z pokolenia na pokolenie.
3.  Przemoc domowa jest szkodliwym i raniącym nadużywaniem siły i władzy oraz dążenia do kontrolowania współmałżonki/współmałżonka, partnera/partnerki, dziecka lub sytuacji rodzinnej.
4. Można nauczyć się niestosowania przemocy, nigdy nie należy godzić się na przemoc i rezygnować z jej powstrzymywania.
5. Stosowanie przemocy nigdy nie może być usprawiedliwiane stwierdzeniem, że było skutkiem prowokacji ze strony ofiary.
6. Korzenie przemocy domowej tkwią w stereotypach kulturowych i obyczajowych dotyczących płci, rasy, orientacji seksualnej, które usprawiedliwiają dyskryminację jednostek i grup społecznych.
7.  Stosowanie przemocy jest wyborem, za który sprawca ponosi odpowiedzialność moralną i prawną.

Zastosowane formy i metody pracy:
Mikroedukacje
Burza mózgów
Wizualizacje
Refleksja indywidualna
Zadania do indywidualnego wykonania
Analiza zadań domowych
Informacje zwrotne
Ćwiczenia umiejętności
Dyskusje
Wywiad alkoholowy;  Audit                   
Tabela równowagi w podejmowaniu decyzji
Skalowanie

Baza merytoryczna Programu:
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach /TSR/
Wzmacnianie motywacji do zmiany / dr William, R. Miller/
Program z Duluth / elementy/

Zawartość merytoryczna Programu koncentrowała się wokół następujących tematów:

Opracowanie kontraktu określającego zasady uczestnictwa w programie.
- deklaracja zakończenia stosowania zachowań przemocowych
- zobowiązanie do nie używania środków psychoaktywnych
- zobowiązanie do zgłaszania każdorazowego faktu złamania kontraktu
- określenie częstotliwości spotkań i kryteriów zakończenia udziału w programie
- cele programu
- konsekwencje wynikające z nie realizowania zadań
- wszelkie informacje przekazywane w trakcie spotkań są poufne, wyjątek stanowi sytuacja , w której uprawniona instytucja / sąd , prokuratura/ zwraca się do PIK oficjalnie o podanie informacji dotyczącej danej osoby
- utrwalone w trakcie spotkania materiały są przechowywane i udostępniane zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 29.08.1997 r. /Dz.U. nr 101, poz.926 z 2002 r./
- omówienie zasady poufności w zakresie: sposobu przechowywania dokumentacji uniemożliwiającej dostęp do niej osobom niepowołanym

Dostarczanie informacji, wiedzy, które pomogą uczestnikom zrozumieć dynamikę przemocy w kontekście procesów uczenia się społeczno-kulturowego (powiązania pomiędzy przemocą a stereotypami dotyczącymi płci i relacji między kobietami i mężczyznami, rodzicami i dziećmi, starszymi i młodszymi
Korygowanie przekonań normatywnych i postaw przy pomocy , w których uczestnicy Programu usprawiedliwiają stosowanie przemocy
Badanie osobistego systemu przekonań, postaw i nastawień emocjonalnych uczestników Programu, które inicjowały i wzmacniały stosowanie przez nich przemocy
Promowanie wartości i postaw, które stanowią konstruktywną alternatywę wobec postaw wspierających przemoc
Ćwiczenie technik powstrzymywania agresywnych reakcji, sposobów konstruktywnego wyrażania złości,  przygotowanie indywidualnego planu zapobiegania agresywnym zachowaniom
Uczenie komunikacji bez przemocy
Rozpoznawanie specyfiki związku między nadużywaniem substancji chemicznych /alkohol, marihuana/  a  stosowaniem przemocy
Pogłębienie zdolności do rozpoznawania i konstruktywnego wyrażania uczuć, umiejętności empatycznego słuchania innych i reagowania z szacunkiem, umiejętności rozwiązywania konfliktów opartych na negocjacjach i kompromisach
Pogłębienie świadomości w zakresie jak zachowanie przemocowe krzywdząco wpływa na członków rodziny i grupy społeczne oraz ich wzajemne relacje
Wzmacnianie poczucia odpowiedzialności za swoje czyny w związkach i środowiskach szkolnych

            
Podsumowanie Programu:
    Działania w ramach systemu Przeciwdziałania Przemocy wobec osób stosujących przemoc zostały zrealizowane stosownie do istniejących potrzeb i możliwości pracy w Punkcie Interwencji Kryzysowej / 2 godz. tygodniowo/. Działania te są ważnym elementem wypracowania modelu pracy z osobami stosującymi przemoc w środowisku lokalnym.
Osoby zgłaszane do Programu stanowiły grupę niejednorodną pod wieloma względami /m.in. płeć, wiek, problem uzależnienia od alkoholu, używanie narkotyków, różny poziom świadomości własnych agresywnych działań. Były wśród nich osoby w początkowym stadium stosowania przemocy, mający poczucie winy za krzywdzące zachowania oraz długoletni sprawcy z bardzo silnie uwarunkowanymi mechanizmami obronnymi. Różna była wśród uczestników motywacja do zmiany, od etapu przed decyzyjnego po etap przygotowania do zmiany zachowania. Uczestnicy Programu różnili się statusem społecznym / osoby zamieszkujące w Ośrodku dla Osób Bezdomnych po osoby aktywne zawodowo/.  Ze względu na obecność w Programie osób młodych pochodzących ze środowisk stosujących przemoc samych będących w dzieciństwie ofiarami przemocy w szerszym stopniu uwzględniono tematykę krzywdzenia dzieci.
6 osób  wstępnie zgłoszonych do Programu  ze względu na zaburzenia psychiczne , uzależnienie od alkoholu /czynne/, przekierowano do Poradni Zdrowia Psychicznego i  Poradni Leczenia Uzależnień.
Praca indywidualna z uczestnikami  Programu pozwoliła na lepsze dostosowanie się do ich  potrzeb i możliwości.
Ważnym aspektem w pracy korekcyjno-edukacyjnej  było:
- uczenie się zrozumiałego wypowiadania się o swoim problemie
- pogłębienie świadomości z zakresu Praw Człowieka
- udzielanie informacji zwrotnych umacniających proces zmian
- koncentrowanie  się na zdrowiu psychicznym i na tym co klient potrafi
- konstruktywne analizowanie przeszłości i doświadczeń klienta wzmacniające jego poczucie wartości
- budowanie obrazów preferowanej przyszłości wolnej od przemocy
W każdej sesji był czas dla wrażania emocjonalnego wyrazistych zdarzeń z minionego tygodnia.
Po ukończeniu Programu uczestnicy deklarowali odejście od aktów przemocy. Znacznie podniosła się ich świadomość i wiedza  w zakresie zjawiska przemocy.
Zwiększyła się ich motywacja do inicjowania procesu zmian, budowania konstruktywnych planów życiowych.
Zapoczątkowana w trakcie Programu zmiana zachowania a w konsekwencji efekty Programu w dużej mierze będą zależały od tego czy uczestnicy-sprawcy przemocy otrzymają dalszą pomoc terapeutyczną dzięki , której będą mogli:
- odzyskiwać poczucie kontroli ,  panować nad sobą i swoimi sprawami,
- odbudować  własną tożsamość wolną od stereotypów i mitów,
- mieć okazję  do modelowania zachowań
- rozwijać umiejętności potrzebne do bezpiecznego   funkcjonowania w grupie społecznej.  
15 osób  kontynuuje rozpoczęta pracę  w ramach realizacji oddziaływania korekcyjno- edukacyjnego dla osób stosujących  przemoc

Praca w ramach Programu objęta jest superwizją /superwizor Polskiego Towarzystwa Psychologicznego Małgorzata Kowalcze z  Ośrodka Leczenia Uzależnień w Zabrzu/.